مسائلی ازقبیل قاب بندی، تنظیم نور و لرزش دوربین درهنگام فیلمبرداری یا عکاسی برروی کیفیت فیلم و عکس تاثیر بسزایی دارد . حفظ تعادل دوربین عکاسی و فیلم برداری در هنگام عکسبرداری یکی از مشکلات رایج عکاسان پیش از ساخت استابلایزر موبایل و دوربین بود که فقط مختص به دوربین های سنگین و موبایل های هوشمند نبود. این مشکل حتی در فیلمبرداری هوایی با کوادکوپتربرای عکاس ها و فیلمبرداران  وجود داشت. ابتدا لرزش گیرهای داخلی برای حل این مشکل  به وجود آمدند که تا حدودی مشکل تکان خوردن دوربین  را حل کردند. اما مشکل تکان های بیجای دوربین با ساخت استابلایزر های دوربین و استابلیزر موبایل در ابعاد بزرگ و متوسط برای همیشه حل شد.همچنین وجود لرزشگیر اپتیکال در موبایل با توجه به اینکه عموم مردم برای عکاسی ازموبایل های هوشمند استفاده می کنند نیاز است.در واقع در دوربین های حرفه ای این امکانات در دسترس بوده و اکنون در موبایل هم دیده می شود. برای ثبت تصاویر با کمترین تاری و بالاترین کیفیت لرزش گیر اپتیکال (Optical Image Stabilization – OIS) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گیمبال و کارایی آن

تا همین چند سال پیش ،  فردی ، فیلمبردار ماهر و حرفه ای محسوب می شد که بتواند به گونه ای دوربین را در دست هایش کنترل کند که لرزش های راه رفتن خودش در فیلم دیده نشود. اما تغییرات زیادی به واسطه تکنولوژی در روند ثبت تصویر بوجود آمده است. هر گونه لرزشی توسط سیستم‌های پیشرفته لرزشگیر درون و بیرون دوربین‌ها قابل حذف هستند و این سیستم ها باعث شده اند که فیلمبرداران تمرکز اصلی خود را در هنگام ضبط روی کادر و حرکت‌های دوربین بگذارند. علاوه بر لرزشگیر‌های داخل دوربین که برای لرزش‌های بسیار ریز دوربین معمولاً کارایی دارند و تأثیرگذاری آن ها دارای محدوده کوچکی است ، گونه‌ای دیگر از لرزشگیر‌ها به عنوان یک دستگاه جانبی وجود دارند که در ابعاد و اندازه‌های گوناگون ساخته می‌شوند و قابلیت خنثی کردن  تکان‌های بزرگ‌ترو ثبت تصویری با حرکت‌هایی بسیار نرم و پیوسته را دارند. این لرزشگیرها گیمبال یا استابلایزر نام دارند و شامل دستگاه هایی پیچیده با امکان حذف تکان‌ها در سه محور فیزیکی فضایی هستند.

سال‌هاست بخشی از روند فیلم‌برداری را گیمبال ها در دنیای سینمای حرفه‌ای تشکیل داده است . اما اندازه کوچک و قیمت به صرفه مدل‌های جدیدتر آن‌ها ،این دستگاه‌های پیچیده را محبوب کرده است که فیلم‌برداران تازه‌کار و نیمه حرفه‌ای نیز می توانند از آن استفاده کنند. در اینجا به بررسی نکاتی مهم برای به کار گرقفتن گیمبال ها در دنیای فیلمبرداری نیمه حرفه ای می پردازیم:

گیمبال و سرعت عمل بالای آن

یک نکته بسیار مهم در گیمبال ها ، سریع آماده شدن آن هاست.به خصوص درهنگام فیلم‌برداری و زمانی که کمبود زمان اهمیت زیادی دارد .استفاده از این ابزارها  می تواند بسیارموثرباشد. طراحی این ابزارها معمولا بصورت یکپارچه می باشد یعنی برخلاف ابزارهای بزرگ و حرفه‌ای‌تر کارایی راحتی دارند و می توانید هر زمان که نیاز داشتید به سرعت  آن‌ها را از کیف بیرون آورده و بروی آن‌ها دوربین را  نصب نموده و کار خود را اغاز کنید.

بسیاری از فیلمبرداری ها مانند فیلم‌برداری های مستند ، فیلم‌برداری‌های داخل خیابان‌ها و مکان های شلوغ و پررفت و آمد، فیلمبرداری به هنگام ساعات اولیه صبح یا ساعات منتهی به غروب که تغییر نور به سرعت اتفاق میافتد و بسیاری مواقع دیگر به کمک گیمبال ها بسیارسریع و ساده انجام یمشود.

نکته: این ابزارها با توجه به طراحی ساده و جمع و جور معمولا توجه کمتری به خود جلب می کنند و برای کار در ازدحام جمعیت بسیار ساده و راحت می باشند.

خصوصا درهنگام فیلمبرداری مستند استفاده از یک گیمبال ، کار را برای فیلمبردار و سوژه ساده تر می کند چرا که مردم و عابران به یک گیمبال توجه کمتری به نسبت ریل و استدی کم دارند.

گیمبال و سادگی کار آن

اغلب فیلم‌برداران تا قبل از تولید گیمبال های فعلی از Steadycam ها برای حرکت‌های آزاد دوربین استفاده می‌کردند. اما در این میان گیمبال‌ها توانستند جای خود را باز کنند. اما این محبوبیت تجهیزات صرفا به دلیل  کارآیی بهتر آن نمی باشد.بخشی از این محبوبیت مربوط امکانات خوب و سبک بودن ابزارها و بخشی دیگر مربوط به تغییر سلیقه فیلمبرداران برای استفاده از دوربین های کوچکتر و سبک‌تر DSLR یا دوربین‌های فول فریم بدون آینه می باشد.

ساخت لرزشگیرها به نسبت دوربین ولنز‌هایی که روی آن‌ها نصب می‌شود بستگی دارد و ابعا لرزشگیرها با کوچک شدن دوربین ها و لنزها نیز کوچکتر خواهد شد. محدودیت وزن قابل تحمل برای گیمبال های دستی امروزه 3-5 کیلوگرم است که قابل کفایت برای حمل یک دوربین DSLR  همراه با یک لنز تله بلند می باشد. در نتیجه به راحتی میتوانید در شرایط نامناسب مثل مانند پله‌ها، سراشیبی‌ها یا دامنه کوه‌ها در دست گرفته و حرکت کنید. کار کردن با این ابزارها  جانبی فیلم‌برداری بسیار ساده است و اصلا خسته کننده نیست اگرچه روی دست حمل می شود. در نتیجه همه جا می توانید گیمبال ها را با خود حمل کنید.

گیمبال در خدمت فیلم‌برداری شماست

گیمبال ها بر خلاف سایر ابزارها مستقیماً  روی حرکت دوربین و درواقع تغییرکادرشما  تأثیرگذارهستند.اگرچه این ابزار کار را راحت کرده اند اما میبایست تمرکز اصلی خود را مثل قدیم روی کادر بندی و قاب تصویر بگذارید.

نکته : مانند دیگر جنبه‌های یک تصویر مانند نور یا رنگ ، تغییر قاب دوربین هم قابل ویرایش و تصحیح نیست  و بصورت نرم افزاری نمی توان قابی رو که بدون دلیل جابه جا شده را تصحیح کرد. در نتیجه سعی نکنید آزمایش و بازی با گیمبال  را به هنگام فیلمبرداری انجام دهید.

به حرکت های افقی دقت کنید

همانطور که می دانید گیمبال ها حرکت ها ی دوربین را در سه محور افقی یا Pan ، حرکت‌های عمودی یا Tilt و حرکت‌های چرخشی یا Roll  خنثی می کند. اما حرکت‌های شناورعمودی در این میان تأثیرگذارترین حرکت در چشم بیننده می باشد که گیمبال ها بسختی چنین حرکتی را خنثی می کنند.

یعنی حرکت های عمودی یا تیلت برخلاف حرکت های افقی یا حرکت خاص لرزش چپ و راست ، سریعتر و بیشتر خود را نشان داده که اتفاقا  در حذف این حرکت،  لرزشگیر‌ها کمترین تأثیر را دارند. در نتیجه تا جایی که می توانید تلاش کنید از این حرکت ها نداشته باشید.این حرکت شبیه حرکتی مانند شیرجه زدن یا پرواز را ایجاد می کند که کاربرد کمی در تصاویر سینمایی دارند.

و این همان چیزی است که کسانی که تازه کار با گیمبال را شروع کرذده اند کمتر به آن توجه می کنند و باعث می شود تا راش های گرفته شده حذف شوند.

گیمبال‌ها را آویزان کنید

طراحی اغلب گیمبال‌ها به گونه ای است که روبروی سینه یا شکم ، زاویه دید دوربین قرار می گیرد. که برای فیلم‌برداری با دوربین‌های DSLR پرکاربردترین موقعیت و برای حفظ وضعیت پایدار دوربین‌ متعادل‌ترین وضعیت می باشد. اگرچه بیشترین استفاده مربوط به این زاویه دید می باشد اما به علت اینکه حرکت پیش زمینه را به ندرت میتوانید در پایین کادر داشته باشید حرکت های آن تاثیری زیادی ندارند.

به همین دلیل گیمبال هایی از جمله DJI Ronin  امکان استفاده بصورت آویزان را دارند. یعنی دوربین بجای قرار گرفتن بروی دست بصورت آویزان و نزدیک به سطح زمین مورد استفاده قرار می گیرد.در نتیجه تصویر تأثیرگذارتوسط حرکت‌های دوربین بواسطه نمایش حرکت زمینه ، خلق می شود.

نکته: بهتراست این قابلیت را به هنگام خرید گیمبال جدید درنظر بگیرید  تا مجبور نباشید به هنگام فیلمبرداری در زوایای خیلی پایین بنشینید یا به صورت خمیده حرکت کنید.

استفاده از نرم افزارهای گیمبال

اکثرگیمبال ها  با وجود نرم افزارهای  مخصوص هر دوربین ، یک نرم‌افزار برای کنترل تلفن‌های همراه از راه دور دارند که  یک دستیار فیلم‌برداری برای کنترل گیمبال با این برنامه باید در کنار فیلمبردار باشد.

در نتیجه فیلم‌بردار اول عواملی مثل حرکت‌های فیزیکی مانند ارتفاع و جهت حرکت دوربین را کنترل می کند و فیلم‌بردار دوم با روی موبایل یا تبلت با این نرم‌افزار، حرکت‌های قاب و زاویه دوربین را کنترل می کند. امکان قفل کردن حرکت دوربین روی یک سوژه خاص ، یکی از قابلیت‌های خوب در اکثر این برنامه‌ها می باشد . در نتیجه باعث ثابت ماندن  زاویه دید دوربین روی یک مسیر خاص می شود که کاربرد فوق‌العاده‌ای برای فیلم‌برداری‌های تبلیغاتی یا عروسی دارد.

زیرا بیننده می‌تواند سوژه را  با وجود تغییرزاویه دوربین یا مکان ، در یک سوم طلایی یا مثلاً در مرکز تصویر دنبال کند.

صرفه جویی در تجهیزات

این مورد که گیمبال‌ها را هنوزهم در دنیای فیلم‌برداری حرفه ای، نمی‌توان جایگزین ابزارهای پیشرفته‌ای مانند اسلایدر‌ها، کرین‌ها و استند‌های شانه‌ای یا ریل‌ها کرد،  از نکات بسیار مهمی است که باید درباره گیمبال ها به آن توجه کنید. چرا که هم محدودیت هایی برای گیمبال وجود دارد و هم  روی دست از این ابزار‌ها استفاده می‌شود و فواصل کوتاهی را ایجاد می کنند در نتیجه نمی توان از آن ها به جای ابزارهای حرفه ای مانند ریل ها استفاده کرد.

نکته : برای سوژه‌های فیلم‌برداری کوچک با کمی خلاقیت می‌توانیداز ترکیب گیمبال با وسایلی که دارید ابزارهای جالبی بسازید که در هزینه ها بسیار صرفه جویی می شود.

کالیبره کردن گیمبال‌ها

کالیبره کردن دوباره گیمیبال به هنگام تعویض دوربین و لنز و استفاده بلافاصله ای ازیک دوربین و لنز دیگر ضروری است. با وجودی که لرزش‌های دوربین‌ها در حالت‌های مختلف و با استفاده از لنز‌های گوناگون قابل خنثی شدن توسط گیمبال ها هستند اما تراز کردن محل قرارگیری دوربین‌ روی گیمبال را به صورت دستی ضروری است.

در نتیجه پایه‌های گیمبال را بصورت فیزیکی بوسیله پیچ‌های روی پایه‌ها، به گونه ای جابه جا کنید که باعث تراز شدن نقطه ثقل دوربین و لنزشود. دراین حالت دوربین باید بتواند بدون روشن کردن گیمبال هم حالت تعادل قرار گیرد. درنتیجه هم فشار کمتری در هنگام حمل، به دست وارد کرده و هم باعث کاهش فشار روی گیمبال و مصرف باطری می شود.

نکته : تراز کردن فیزیکی باعث جلوگیری از خستگی شده و سبب می شود نگه‌داری و حمل دوربین راحت تر شود.

سنگینی گیمبال‌ها 

اگرچه نسبت به تجهیزات مشابه مانند استدی‌کم‌ها ، گیمبال ها خیلی سبک‌‌تر و ساده‌تر هستند اما این موضوع برای چند دقیقه است. چراکه حمل یک دوربین و لنز هم پس ازچند دقیقه خسته کننده خواهد بود. حالا به مجموع این وزن ، وزن گیمبال هم اضافه کنید. در نتیجه همواره باید انرژی خوبی را برای حمل این تجهیزات ذخیره کنید. پایه‌ای کوچک و بازشو تقریبا در همه گیمبال ها برای ایستادن بروی زمین وجود دارد. بهتر است جهت گرفتن خستگی ، این پایه را همواره همراه خود داشته باشید تا در فواصلی که با گیمبال کار نمیکنید آن را روی زمین بگذارید.

نکته: اگرچه به هنگام استفاده از گیمبال ، لرزش های دست تاحدودی حذف می شود ولی به دلیل خسته شدن دست به هنگام استفاده طولانی مدت و نگه داشتن گیمبال ،ممکن باعث ایجاد حرکت‌های ناخواسته و شدید دست شود و باعث از بین رفتن تاثیر لرزشگیر شود .

همراه داشتن باتری

باتری های گیمبال دارای عمر متوسط 10 تا 15 ساعت عملکرد پیوسته هستند یعنی بیشتری از چیزی که انتظار داریم کار می کنند و از نظر باتری از قوی‌ترین تجهیزات جانبی محسوب می‌شوند که همین ویژگی گاهی می تواند باعث ایجاد اشتباه شود.

زیرا با تصور داشتن باتری کافی ، به باتری آن توجه نمیکنید. خوشبختانه  وجود usb یکی از مزیت های مهم گیمبال است که به شما امکان شارژ آن را با یک پاور بانک ساده می دهد.

نکته: در نتیجه همواره یک پاور بانک پربرای جلوگیری از اتفاق های پیش بینی نشده داشته باشید.

حداقل وزن را درنظرنگیرید

وزن های مختلفی در گیمبال های مختلف وجود دارد که این وزن در مشخصات محصول وجود دارد و شما می توانید مطالعه کنید. در صورت بالا بودن وزن قابل تحمل در گیمبال ،  تکنولوژی پیچیده‌تر و قیمت بالاتری نیز خواهد داشت.همیشه سعی کنید وزنی بالاتر از وزن مورد نیاز خود انتخاب کنید. یعنی در صورت نیاز به گیمبال برای وزن 2.5  کیلوگرم ، بهتر است گیمبال قویتر مثلا با وزن قابل تحمل 4 کیلوگرم تهیه کنید.

به هر حال ، اگر هرگز قصد استفاده از لنز‌های قوی‌تر یا سنگین‌تر (مانند لنز‌های تله بلند) را نداشته باشید اصولا نقطه ثقل برخی از لنزها نسبت به مرکز دور هستند و ممکن است با جابه‌جا کردن دوربین و لنز هم درست نشود و همین نقطه ثقل دور از مرکز، روی میزان تحمل گیمبا تاثیرگذار باشد.

از طرفی ممکن است یک سری ابزارهای جانبی مانند نورهای پرتابل یا میکروفون‌های اکسترنال روی دوربین وجود داشته باشد که این تجهیزات روی مجموع وزنی که بروی گیمبال قرار است برود ، تاثیر میگذارد.

نکته: در نتیجه در نظر گرفتن وزنی بالاتر از وزن مورد نیاز خود ضروری است.

گیمبال تنها در زمینه فیلمبرداری مورد استفاده قرار نمیگیرند

گیمبال ها علاوه برزمینه فیلمبرداری بلکه در زمینه عکاسی پانوراما یا تایم لپس کاربرد فوق العاده ای دارد. شما می توانید با قرار دادن دوربین بروی گیمبال ، میزان حرکت و چرخش گیمبال را از طریق نرم‌افزار تنظیم کنید تامثلا به میزان 180 درجه در طی یک ساعت بچرخد تا در زمان ضبط تایم لپس علاوه بر تغییر زمان ، تغییر قاب را هم در تصویر داشته باشد.

نکته: شد یا می توانید با قرار دادن دوربین بروی عکاسی پی درپی در هنگام چرخش برای پانوراما ، یک پانورامای عالی ،  بدون حرکت‌های اضافی عمودی ، ثبت کنید.

جمع بندی

تأثیر شگرفی روی ویدئوهای شما بواسطه گیمبال ها ایجاد می شود.در واقع تمرکز شما، بدون نگرانی از لرزش‌های ناخواسته  روی قاب دوربین افزایش می‌یابد و در موقعیت‌های نامتعادل زیادی و حالت هایی که پیش از این امکان کار در آن را نداشتید فیلم‌برداری کنید .